Szelki bezpieczeństwa to podstawowy sprzęt chroniący ratownika przed upadkiem z wysokości. Składają się z pasów udowych, pasa biodrowego oraz pasów barkowych i klamer pozwalających dopasować sprzęt do sylwetki ratownika. Ponadto szelki bezpieczeństwa są wyposażone w punkty zaczepowe, które odpowiednio rozmieszczone pełnią określoną rolę. „Górne”- przedni i tylny, położone powyżej pasa biodrowego – pełnią rolę punktów asekuracyjnych czyli takich, do których dopina się linę asekuracyjną, chroniącą przed upadkiem. Zaczep centralny biodrowy przeznaczony jest do ustalania pozycji i poruszania się po linie. Lonżę regulowaną wpiętą do zaczepu centralnego biodrowego wykorzystuje się do autoasekuracji. Dwa zaczepy boczne w pasie biodrowym przeznaczone są do ustalania pozycji podczas pracy w podparciu.
Szelki bezpieczeństwa przewidziane do działań ratowniczych pełnią złożoną funkcję dlatego zgodnie z ich przeznaczeniem muszą spełniać następujące wymogi normatywne:
- EN–PN 361/2002 – szelki bezpieczeństwa jako sprzęt ochrony przed upadkiem z wysokości, mający na celu podtrzymywanie ciała użytkownika, także, podczas i po zatrzymaniu upadku z wysokości. Wyposażone są w punkt zaczepienia umiejscowiony w części piersiowej lub grzbietowej, lub po obu stronach i oznaczone dużą literą „A”. Służą one do asekuracji ratownika, prowadzonej w taki sposób aby nie dochodziło do lotu. W chwili utraty równowagi lina powinna przejąć natychmiast obciążenie pochodzące od spadającego ratownika i nie dopuścić do upadku. Dodatkowo punkt zaczepowy „A” po wyhamowaniu lotu* utrzymuje ciało użytkownika w pozycji zbliżonej do pionu.
- EN-PN 813/2001 – to norma dotycząca sprzętu zapobiegającego upadkom z wysokości, stosowanego w systemach ustalania pozycji podczas pracy oraz uniemożliwiających spadanie. Powyższa norma opracowana jest dla uprzęży biodrowych z dolnym elementem zaczepowym położonym w przedniej centralnej części tej uprzęży. Jako uprząż biodrowa będziemy rozumieć: „pas biodrowy z elementem zaczepowym połączony z elementami podtrzymującymi i otaczającymi oba uda, utrzymujący w pozycji siedzącej przytomnego użytkownika”. W praktyce uprząż biodrowa spełniająca wymagania normy EN-PN 813/2001 służy do ustalania pozycji poprzez dopięcie się centralnym punktem uprzęży do systemu zabezpieczającego, lub do poruszania wzdłuż systemu zabezpieczającego (liny).
- EN-PN 358/2012 – norma dotycząca sprzętu ochronnego ustalającego pozycję podczas pracy i zapobiegającego upadkom z wysokości. Unormowanie to dotyczy pasów, wyposażonych w dwa boczne punkty zaczepowe, służące do jednoczesnego wykorzystania w celu ustalenia określonej pozycji pracy użytkownika poprzez napięcie systemu ochronnego, który jednocześnie uniemożliwia rozpoczęcie spadania. Wytrzymałość statyczna punktów zaczepowych wynosi 15 kN.
W praktyce szelki bezpieczeństwa spełniające wymagania norm PN-EN 361 i PN-EN 358 można wykorzystać do asekuracji strażaka podczas pracy w koszu drabiny mechanicznej oraz do pracy w podparciu.
Aby szelki bezpieczeństwa spełniały wymogi dla sprzętu ochrony osobistej określone w ,,Zasadach Organizacji Ratownictwa Wysokościowego KSRG” – zakres podstawowy oraz w „Rozporządzeniu MSWiA w sprawie szczegółowych warunków bezpieczeństwa i higieny służby strażaków PSP” muszą także spełniać wymogi wszystkich trzech wyżej opisanych norm, tj.: PN-EN 361 i PN-EN 358, PN-EN 813.
Cechy dobrej uprzęży:
- łatwość zakładania – w miarę możliwości rozpinane klamry,
- łatwość regulacji – płynna regulacja poprzez dociągnięcie taśmy i wydawanie luzu. Przeplatanie taśm przez klamry – niedopuszczalne!,
- wygodna w noszeniu – niezbyt duże wkładki podnoszące komfort wiszenia,
- samonośna- tj nie opadać pod własnym ciężarem i nie wisieć na górnych pasach barkowych,
- łatwa do skontrolowania – musi być możliwość prowadzenia corocznej kontroli przez ratowników, a nie producenta (znacznie obniża koszty eksploatacji),
- długi okres eksploatacji.
Szelki bezpieczeństwa – uprząż dla ratownika powinna posiadać:
- zaczep centralny biodrowy – podstawowa praca ratowników z przyrządami (zjazd, możliwość asekuracji z ciała innego ratownika),
- zaczep centralny piersiowy,
- zaczep tylny (grzbietowa klamra zaczepowa) – asekuracja,
- stały pas biodrowy z zaczepami bocznymi do pracy w podparciu – do pracy w podparciu przez opasanie elementu lonżą, np. drzewo,
- pełną regulacją pasów barkowych i udowych,
- posiadać normę, PN-EN – 361, 358, 813.
Propozycje:
- Petzl Avao
- Protekt P71