WPROWADZENIE
Działania ratowniczo – gaśnicze straży pożarnej prowadzone w studniach kojarzone są zazwyczaj ze studniami wodnymi. Nie bez powodu, bo najczęściej dotyczą właśnie takich obiektów. Studnie są jednak tylko częścią większej grupy obiektów nazywanych „przestrzeniami zamkniętymi”.
Przestrzenie zamknięte, to obiekty z przestrzenią ograniczoną, częściowo ograniczoną lub gdzie ruch jest ograniczony i/lub fizycznie utrudniony. Mogą mieć ograniczone wejście i wyjście. Ich konstrukcja może wymagać poruszania się w pionie i poziomie.
Oprócz studni zaliczamy do nich m.in.: zbiorniki, silosy, komory, kotły, zbiorniki ciśnieniowe, rury, podziemne magazyny, wykopy, szyby, kanały, tunele, odpływy, ścieki, szamba, zagłębienia sztuczne i naturalne, jaskinie.
Opisane poniżej zagadnienia działań ratowniczych prowadzonych w studni, dotyczą przestrzeni zamkniętych, do których dostęp i ewakuacja podczas akcji ratowniczej mogą wymagać użycia technik linowych w pionie.
WARUNKI DO PROWADZENIA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH i ZAGROŻENIA
Przestrzenie zamknięte należą do obiektów, w których strażacy muszą sprostać bardzo trudnym warunkom, aby wykonać czynności ratownicze – dotrzeć na miejsce zdarzenia i ewakuować osoby poszkodowane. Działania te są szczególnie niebezpieczne. Konieczna jest szczegółowa wiedza o warunkach i zagrożeniach. Poniższy katalog zawiera najbardziej charakterystyczne spośród nich, ale ich nie wyczerpuje. KDR musi zawsze dokonać pełnego, szczegółowego rozpoznania.
Trudny dostęp Może być on wynikiem wielu czynników: wąski właz, położenie włazu w trudno dostępnym miejscu na wysokości (np. w silosach, zbiornikach technologicznych), mała średnica np. studni lub szybu, duża głębokość, skomplikowany układ wewnętrzny. ZAGROŻENIA: brak możliwości ustawienia trójnogu i brak możliwości zastosowania szybkich rozwiązań zastępczych ( budowa stanowisk i na ich bazie układów ratowniczych), wydłużenie czasu poruszania się i dotarcia, możliwość zakleszczenia, uwięzienia, utrudnienia w użyciu sprzętu ochrony dróg oddechowych, wydłużony czas reakcji w sytuacjach awaryjnych.
Niestabilna konstrukcja Ta cecha może być związana z: charakterem obiektu ( np. wykopu), prowadzonymi praca budowlanymi, konserwacyjnymi, remontowymi…, ze skutkami wystąpienia wypadku, awarii, katastrofy, ogólnym stanem zewnętrznym i wewnętrznym obiektu oraz znajdujących się w nim urządzeń. ZAGROŻENIA: upadek przedmiotów i ludzi z wysokości, przygniecenie, wydłużenie czasu dotarcia wskutek konieczności wykonania dodatkowych czynności zabezpieczających i prac rozbiórkowych.
Duża ( względna ) głębokość Od głębokości będzie zależało, czy sprzęt, którym dysponują ratownicy pozwoli na podjęcie skutecznych działań. Im będzie większa głębokość, tym występowanie innych utrudnień takich jak: mała średnica studni, wewnętrzne przeszkody, niestabilna konstrukcji będzie bardziej komplikowała nasze działania. ZAGROŻENIA: miejsce zdarzenia może znaleźć się poza zasięgiem naszych sił i środków, w miarę wzrostu głębokości znaczenie innych utrudnień i zagrożeń narasta.
Ograniczone miejsce zdarzenia W tego typu obiektach może okazać, że miejsce wewnątrz przestrzeni zamkniętej wystarczy tylko dla 1 ratownika. ZAGROŻENIA: Możliwości udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy mogą być bardzo ograniczone. W wielu wypadkach możliwa będzie jedynie jak najszybsza ewakuacja. Obrażenia wtórne poszkodowanego.
Skażone powietrze Trudno przewietrzać, rozkład substancji biologicznych, gaz ziemny, gazy technologiczne. ZAGROŻENIA: deficyt tlenu w powietrzu ( poniżej 19,5%), gazy trujące, zagrożenie powstania stężeń wybuchowych obecnych gazów.
Skażenie biologiczne
Ciecze agresywne
Materiały sypkie i pyły
Woda
Ciemność
Temperatura
Instalacje techniczne
Konstrukcje i urządzenia wewnętrzne
Konstrukcje i urządzenia zewnętrzne
Psychofizyczne oddziaływanie przestrzeni zamkniętej na człowieka
TAKTYKA DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH (zakładamy, że zdarzenie obejmuje, co najmniej jedną osobę poszkodowaną)
Zgłoszenie Dyżurny stanowiska kierowania oprócz standardowych informacji powinien zapytać: Czy osoba poszkodowana żyje i czy jest z nią kontakt? Na jakiej głębokości doszło do zdarzenia? Jakie rodzaju jest to obiekt i jakie zagrożenia w nim występują? – to ostatnie pytanie ważne jest szczególnie w obiektach przemysłowych, technologicznych, magazynowych, w których mogą występować substancje i materiały niebezpieczne? Jeżeli informacje uzyskane przez dyżurnego wskazują na potrzebę udzielenia instrukcji postępowania do czasu przybycia służb ratowniczych – należy tego obowiązku bezwzględnie dopełnić! Instrukcja może dotyczyć m.in.: zakazu wchodzenia do obiektu, podania poszkodowanemu liny lub innego przedmiotu, który uchroni go przed utonięcie, zamknięciu wypływu niebezpiecznych substancji, wyłączenia energii elektrycznej, itp.
Dysponowanie Na miejsce zdarzenia w pierwszej kolejności należy dysponować bez zwłoki: 1/najbliższa jednostkę ksrg realizującą ratownictwo wysokościowe na poziomie podstawowym ( zastęp 6-cio osobowy ), 2/ dodatkowy zastęp z jednostki ksrg z gotowością prowadzenia kpp ( min. 4 osobowy), 3/ SGRW, 4/PRM. Prowadzenie działań w przestrzeniach zamkniętych z uwagi na zagrożenia i możliwości powstania nieoczekiwanych sytuacji wymaga zabezpieczenia lub prowadzenia tych działań przez SGRW.
W zależności od sytuacji na miejscu zdarzenia może zajść konieczność dysponowania dodatkowo: SGRW-N (np. w studni wodnej, gdy osoba poszkodowana znajduje się pod wodą), SGRChem ( do rozpoznania zagrożeń chemicznych, monitorowania strefy zagrożonej, zastosowania ubrań ochronnych oraz narzędzi i urządzeń z wyposażenia grupy, SGRT ( do prowadzenia prac stabilizacyjnych, rozbiórkowych, wykonywania dostępu, itp.), inne siły i środki. W przypadku akcji skomplikowanych na miejscu akcji powinna w zabezpieczeniu znajdować się druga SGRW.
Dojazd do miejsca zdarzenia Czas dojazdu na miejsce zdarzenia sił i środków nie może być stracony. Dyżurny stanowiska kierowania powinien w miarę możliwości pozyskać dodatkowe informacje, przekazać je do jednostek udających się na miejsce, zadysponować dodatkowe siły i środki. Dowódcy poszczególnych zastępów i SGRW powinni dokonać analizy sytuacji na podstawie otrzymanych informacji i stosownie do możliwości przygotować zastęp / grupę, aby sprawnie wejść do działań. Twórcza relacja dowódców i dyżurnego w zakresie swoich kompetencje może jeszcze w czasie dojazdu na miejsce akcji spowodować wysłanie dodatkowych sił i środków oraz przekazanie instrukcji dla osób znajdujących się na miejscu zdarzenia.
(w dalszej części rozpatrujemy sytuację studni z wodą na terenie posesji wiejskiej, w której znajduje się osoba)
